باتوجه به فعالیت هایم در صنعت تاسیسات و تهویه مطبوع، در برخی از مواقع کارفرمایانی که تجهیزاتی را سفارش داده اند، در هنگام تحویل اقلام با من تماس می گیرند و درخواست تست کارخانه و تحویل چیلر و هواساز هایژنیک دارند. FAT یا Factory Acceptance Test می تواند از بند های قراردادی بین خریدار و فروشنده باشد ولی در کشور ایران گزارش تست کارخانه و تحویل چیلر و هوارسان مورد کم لطفی و در بسیاری از مواقع مورد بی مهری قرار گرفته است. در صنعت تهویه مطبوع ایران بسیاری از کشور های اروپایی و ایرانی در حال فعالیت هستند. در بسیاری از مواقع کارفرمایان پروژه ساختمانی یا کارخانه های صنعتی قراردادی را با خریدار اروپایی منعقد می کنند که اقلام قبل از حمل و در کشور محل تولید بازدید شود. این اقلام می توانند چیلر ، فن کویل، هواساز و … باشد. خب می توان گفت که در برخی از مواقع این بازدید ها فقط جنبه ی تفریح پیدا می کند و کارایی مناسبی برای کارفرما ندارد.
قسمتی از این معضل بنا به شخصیت نادرست برخی همکاران، قسمتی دیگر مباحث فرهنگی و خود کوچک بینی شرقی در مقابل اروپاییان و نداشتن مهارت مکالمه به زبان انگلیسی و نداشتن سواد کافی جهت بررسی به وجود می آید. اما در بازدیدهای داخل کشور، شرایط بسیار متفاوت است و دیدگاهها بیشتر و سخت گیری ها و دقت به مراتب بالاتر است و مهندسان سعی دارند که تجربه ی سالیان اخیر و بازدید های خود را از اروپا به رخ تولید کنندگان داخل کشور بکشند.
خرید چیلر و هواساز هایژنیک توسط یک شرکت داروسازی
این شرکت داروسازی در شرف تاسیس تعداد ۲۰ دستگاه هوارسان هایژنیک در ظرفیت های مختلف و چند دستگاه چیلر تراکمی ( چیلر هواخنک ) به ظرفیت ۲۰۰ تن تبرید خریداری کرده است. مدیرعامل مجموعه از من به عنوان کارشناس بررسی و انطباق درخواست با اقلام تحویلی دعوت به عمل آورد تا در روند تحویل به آنها همفکری و مشاوره دهم. در ابتدا لازم می دانم که استاندارد تست و بررسی هوارسان های هایژنیک را برای شما به اختصار توضیح دهم.
استاندارد EN1886 و EN13053 برای هواساز و استاندارد RS 6/C/011-2018 برای هوارسان هایژنیک
بر اساس Eurovent ( استاندارد اتحادیه اروپا ) استاندارد های EN 1886 و EN 13053 برای بررسی هوا رسان و برای بررسی هوارسان هایژنیک استاندارد RS 6/C/011-2018 مرجع قرار می گیرد.
بر اساس این استاندارد موارد کلی که باید بررسی گردد به شرح زیر است:
بر اساس استاندارد EN 13053 اهم موارد مورد بررسی به شرح زیر است:
و بر اساس RS 6/C/011-2018 موارد زیر جهت هوارسان های هایژنیک مورد بررسی قرار می گیرد:
گزارش اولیه تست کارخانه و تحویل چیلر و هواساز هایژنیک
چیلر ها در مرحله ی ساخت بودند و امکان بررسی کامل فراهم نبود. هوارسانها و فن فیلتر باکسها ساخته و تکمیل شده بودند و بنا به مشکلات زیر ساختی کارخانه، امکان تست و راه اندازی دستگاههای مجهز به الکتروموتور ۳۰ KW و حتا 18.5 KW 22, فراهم نبود. با توجه به مشکل زیر ساخت برق و غیره، به طور یقین می توان گفت که امکانات راه اندازی چیلر ها نیز در محل کارخانه فراهم نیست. با توجه به اینکه هیچ یک از هوارسان ها درزبند و هواگیر نشده بودند و فیلتر های آنها در محل قرار نگرفته بود، شرایط بسیاری از بررسی های دقیق فراهم نبود.
اقدامات صورت گرفته جهت تست کارخانه و تحویل چیلر و هواساز هایژنیک
- بررسی فنی دستگاهها از نظر ظاهری و رعایت الزامات طراحی
- بررسی تجهیزات مورد استفاده با شاخص کشور تولید کننده
- تست میزان هوادهی
- تست ارتعاش فن و الکتروموتور
گزارش مقدماتی تست کارخانه و تحویل چیلر و هواساز هایژنیک
در شرایط کشور ایران، امکان بررسی و تایید استاندارد EN1886 برای هوارسانها فراهم نیست. با توجه به قرارداد منعقد شده با شرکت سازنده به هیچ کدام از موارد فوق الذکر جهت بررسی و تحویل دستگاهها اشاره نشده است که به طور عرف مشاور پروژه وظیفه دارد قرارداد را بررسی و مفاد آنرا به گونه ای تنظیم کند که شرایط استاندارد و حداقلی تحویل دستگاه در آن دیده شده باشد. از طرفی فروشنده با مشخصات فنی هوارسان هایژنیک دستگاهی را تولید کرده است، پس حداقل نیاز است که ثابت مشخص شود که در خروجی هوای هر هوارسان، هوا با چه میزان هوادهی، درجه حرارت، سرعت، فشار، رطوبت و ذرات معلق خارج می شود تا بتوان اعلام کرد که آن هوارسان به صورت استاندارد و هایژنیک به عملیات خود ادادمه می دهد. بحث دیگری نیز وجود دارد، آنهم بحث مدیریت پروژه و زمانبندی اجرای آن است که اینجانب در جریان جزییات نیستم. صورت مسئله را اینگونه ببینیم که آیا در هنگام تحویل دستگاههای هوارسان، دیگر زیر ساختهای پروژه از جمله تامین برق جهت تست و راه اندازی تجهیزات فراهم است؟ کانال کشی و تجهیزات موتورخانه نصب شده اند؟ سیستم کنترلی استاندارد تهیه شده است؟ قراردادی با شرکتی که عملیات Validation اتاق های تمیز را انجام بدهد منعقد شده است؟
طبق تجارب قبلی، در این مواقع می توان با تعامل سازنده با تولید کننده به راه حل و توافقاتی دست یافت که در روند راه اندازی دستگاهها به استاندارد مد نظر برسید. به طور قطع از نظر زمان اجرا و تحویل تقدم و تاخر وجود دارد که باید با تولید کننده و پیمانکاران تعامل کرد. در این مرحله توصیه می گردد صورتجلسه تحویل موقت امضا گردد و تحویل قطعی دستگاهها و تجهیزات پس از اثبات هایژنیک بودن هوارسانها و عملکرد دستگاهها باشد. اینجانب نیز متوجه شرایط ویژه کشور هستم که نمی توان توقع اخذ استاندراد های روز اروپا را از تولید کننده ی داخلی داشت و از طرفی نیز بودجه ی درنظر گرفته شده برای خرید از داخل به مراتب پایین تر از اجناس تولید اروپا است.
شرح اقدامات جهت تست کارخانه و تحویل چیلر و هواساز هایژنیک
- ابعاد دستگاهها: بر اساس Appendix A. Access and Space منطبق بود و مشکل طراحی و دسترسی نداشت.
- جانمایی تجهیزات: محل جانمایی تجهیزات اعم از ورودی ، فواصل، محل قرارگیری فیلتر G4 و F9 ، ترتیب کویل های سرد و گرم، سینی های درین، تخلیه، پلاگ فن والکتروموتور و فیلتر هپا به درستی تعبیه شده بود.
- تجهیزات: از فن پلاگ با الکتروموتور شفت مستقیم استفاده شده بود و برای اتصال فن به بدنه از برزنت استفاده نشده بود.نکته اینکه در هوارسان هایژنیک و بر اساس استاندارد می توان از فن با هاوزینگ و تسمه استفاده کرد ولی باید الزاماتی از قبیل تسمه های دنده ای، یک بستر فیلتر اضافه و چسب های بسیار قوی روی تسمه ها( جهت جلوگیری از جداشدن تکه های تسمه و پخش در فضای داخل هوارسان و بالارفتن ذرات معلق و انتقال آلودگی ها ) استفاده کرد. با توجه به سختی رعایت این استاندارد و الزامات توصیه به استفاده از پلاگ فن با الکتروموتور شفت مستقیم می شود. بسته بندی فن و الکتروموتور ها و برچسب های به روی آنها و کیفیت ساخت مورد تایید است، توصیه می کنم در صورت امکان Certificate of Origin را برای تمام قطعات تهیه شده از سازنده تهیه و بررسی نمایید. فواصل فین های کویل ها استاندارد بود و از نظر ظاهری بدون مشکل است. هیچ گونه امکانی برای تست ظرفیت کویل های سرد و گرم فراهم نبود. چرخدنده های تنظیم دمپر ها در بدنه ی خارجی دستگاه تعبیه شده بود که مورد تایید است. فیلتر G4 قابل شستشو مشکلی نداشت. فیلتر های دیگر به گفته ی شرکت سازنده در محل پروژه تحویل و نصب خواهد شد. با توجه به ایرانی بودن فیلتر ها توصیه می گردد در قرارداد با شرکتی که عملیات Validation اتاق های تمیز را انجام می دهد، تست خروجی و سنجش کیفیت هوای خروجی هوارسانها مد نظر قرار گیرد.
طبق معمول اغلب تولید کنندگان هوارسان ( ایرانی- اروپایی) ، محلی برای نصب سنسور و ترنسمیتر و دیگر اقلام کنترلی در نظر گرفته نشده است. بدنه دستگاه جای کافی دارد ولی باید سوراخ کاری و قرار دادن غلاف فلزی صورت گیرد و سپس آن محل را با چسب و عایق آنتی باکتریال و مخصوص هوابند کنند. نکته ذکر گردید ولی گویا مورد درخواست مشاور کارفرما نبوده است. نشتی هوا در محل فشار منفی هوارسان باعث ورود آلودگی ها قبل از فیلتر هپا می گردد که باید تا حد امکان از این مسئله اجتناب کرد. سینی درین در محل کویلها دارای شیر یکطرفه ی پلاستیکی است که می توان در هنگام نصب از اقلام استینلس استیل که محل تجمع آلودگی نباشد استفاده کرد. شیب بندی و سینی درین مورد تایید و مناسب است.
- تست میزان هوادهی: هوارسانها و فن فیلتر باکسهایی که قابل اتصال به برق بودند، روشن شدند، سرعت هوای عبوری در ۹ یا ۵ نقطه اندازه گیری شد و در نهایت با سطح مقطع دمپر ورودی میزان هوادهی بدست آمد. با توجه به عدم نصب فیلتر ها، میزان هوادهی به طور میانگین ۲.۵ تا ۳ برابر میزان خواسته شده بدست آمد که در نتیجه عدد دقیقی نیست ولی با توجه به ضرایب اطمینانی که در طراحی در نظر گرفته می شود و در اغلب موارد درخواست از نیاز بالاتر است، جای نگرانی نیست. تست ارتعاش بدنه ی الکروموتور قابل قبول بود و عدد در حدود ۱.۲ میلیمتر بدست آمد.
گزارش نهایی تست کارخانه و تحویل چیلر و هواساز هایژنیک
هوارسان ها و فیلتر باکس ها از نظر طراحی و روش ساخت با توجه به شرایط تولید داخل قابل قبول است. از نظر نحوه ی عملکرد و خروجی کار نظر قطعی نمی توان داد. در حال حاضر نظری راجع به چیلر ها نمی توان داد.
توصیه می گردد در این مرحله برای کل تجهیزات صورتجلسه ی تحویل موقت امضا گردد و تجهیزی به صورت قطعی تحویل گرفته نشود. اینجانب در جریان جزییات بندهای قرارداد نیستم که آیا امکان چنین عملی فراهم است یا خیر.
توصیه می گردد برای قطعات اصلی تهیه شده از خارج از کشور در خواست Certificate Of Origin کنید تا مستندات واردات از کشور های مبدا تایید گردد.
با توجه به عدم دقت میزان هوادهی هوارسانها و فن فیلتر باکس ها و تست نشدن ظرفیت کویل ها توصیه می گردد از سیستم کنترلی استاندارد که توانایی بالانس هوا و اندازه گیری کامل دما و رطوبت و فشار را داشته باشد استفاده نمایید.
با توجه به مشخص نبودن نحوه و میزان بهینه بودن فیلتر های هپا، توصیه می گردد در قرارداد های اعتبار سنجی اتاق تمیز، بررسی میزان ذرات معلق هوای خروجی از هوارسان ها قید گردد و شرکت سازنده ملزم به تحویل کیفیت مورد نظر گردد. هدف از خرید هوارسان هایژنیک همین بند است.
در هنگام تست توصیه می گردد فشار به بیش از ۷۰۰ پاسکال افزایش یابد و مراحل دوباره تست و اطلاعات ذخیره گردد. این امر به این علت است که در مرور زمان، از هوابند بودن و عدم نشتی هوارسانها مطمئن و قسمتی از استاندارد هوارسانهای هایژنیک را نیز رعایت کرده باشید.
توصیه می گردد در سیستم کنترل هوارسانها، مباحث مربوط به حریق و اقدامات مورد نیاز مد نظر قرار گیرد.
توصیه می گردد سرعت عبور هوا از روی کویل ها نیز پس از نصب فیلترها و عایق بندی دستگاه اندازه گیری شود.
توصیه می گردد تست ظرفیت چیلر ها، پس از راه اندازی و زیر بار قرار گرفتن و به دقت صورت گیرد. دیتای طراحی و انتخاب کمپرسور مشاهده شد و مورد تایید است.
توضیح اینکه از تصاویر زیاد و واضحی استفاده نکردم تا اخلاق و محرمانگی اطلاعات خریدار و فروشنده حفظ گردد.