در شروع سال تصمیم گرفتم که مطلبی با عنوان گزارش صنعت تهویه مطبوع ایران در سال ۱۳۹۹ برای علاقه مندان تهیه کنم. سال ۱۳۹۹ برای صنعت تاسیسات و تهویه مطبوع ایران سال عجیب و در کل مفیدی بود. می توان گفت در تولید انواع چیلر از جمله چیلر جذبی، چیلر تراکمی و مینی چیلر و فن کویل در داخل کشور به خودکفایی کامل رسیدیم ولی مشکل همیشگی وجود داشت و امکانات تست ظرفیت دستگاههای مختلف در صنعت تهویه مطبوع و استاندارد های متفاوت تهیه و تدوین نگردیده است. طی سال ۱۳۹۹ با توجه به مشکلات گسترده واردات در تولید داکت اسپلیت نیز رویدادهای مهمی رخ داد که در ادامه به اختصار در خصوص حال و هوای کل صنعت تاسیسات و تهویه مطبوع گزارشی را می نویسم. با بررسی های مختلف و گوناگونی که بروی پروژه های ساختمانی صورت داده ام به صورت خلاصه می توان گفت که خرید و فروش به مراتب کاهش، قیمت ملک به ازای هر متر مربع و میزان سرمایه گذاری افزایش قابل توجهی در سال ۱۳۹۹ داشته است. همچنین می توان گفت که بسیاری از پروژه های ساختمانی که با سرعت و سرمایه کمتر در حال حرکت بوده اند در ماههای آخر سال با تزریق سرمایه تغییر رویه دادند.
چیلر
در خصوص تولید چیلر در ایران همگان می دانیم که در کنار کارخانجات قدیمی تولید کننده ی چیلر اعم از ساران و ساراول، سرما آفرین و مهراصل و شرکت های جوانتر از جمله یکتا تهویه اروند و تهویه دماوند و آذر نسیم شاهد حضور اسامی تازه نفس و گمنامی بوده ایم که عرصه ی رقابت را بسیار تنگ کرده اند. شرکتهایی نظیر افرا تهویه، اکو کولر و فیدار تهویه ایرانیان با قدرت در سال ۱۳۹۹ در این صنعت ظاهر شدند.
نکته ی قابل تامل قیمت های بسیار بالای برخی شرکتها بود که نشان از هزینه های عملیاتی بسیار بالا دارد و نیاز مبرمی به بازنگری مدیریتی در زنجیره ی تامین یا ساختار منابع انسانی یا سیستم توزیع و نمایندگی حس می شود. در مناقصه ای با مشخصات فنی کاملا یکسان از نظر ظرفیت دستگاه، مدل کمپرسور، سایز و ضخامت لوله مسی و … شاهد رنج قیمتی بین یک میلیارد و سیصد میلیون تومان تا سه میلیارد و ششصد میلیون تومان بوده ام که نشان از سردرگمی مدیریتی بسیاری از تولید کنندگان یا وجود فساد گسترده در روند تامین کالا و پرداخت های خارج از قرارداد دارد.
در تولید مینی چیلر و چیلر تراکمی هوا خنک و چیلر تراکمی آب خنک در هر کوی و برزن و کارگاه شاهد تولید اقلام مورد نیاز بوده ایم. برای همین امر است که اخذ استاندارد های مربوطه و به خصوص تست های ظرفیت را از واجبات این صنعت می دانم. امید است سازمان استاندارد در صد سال آینده فکری به حال حل این مشکل کند. در این زمینه پدیده ی این سال شرکت آرن تهویه است که با زیرساختهای بسیار قوی و پشتیبانی شرکت آرسام پیشرو و آرشه کار سهم خوبی از بازار ایران را گرفت.
در تولید چیلر جذبی شاهد اضافه شدن بازیگر جدیدی به نام شرکت فیدار تهویه ایرانیان بوده ام. در کنار شرکتهایی همچون ساری پویا، مهراصل و ویونا این شرکت توانست قدمهای ابتدایی در گرفتن سهم بازار و تولید چیلر جذبی شعله مستقیم را به درستی بردارد. در خصوص آنها نیز امکانات تست ظرفیتی مشاهده نشد متاسفانه.
در چیلر وارد کننده ی قدیمی در بازار ایران از جمله تهویه نیا، کار و اندیشه و گلدیران و تجارت ایرانیان تبرید مشاهده نشد. تهویه گلدیران با برند جی پلاس فعالیت های محدودی داشت و با برندهای مایدیا چین و راس ترکیه همکاری های محدودی انجام داد. و شرکتهای محدودی از جمله ایرتمپ و کارا تهویه در واردات چیلر ( در ظرفیت های پایین) از اروپا فعال بوده اند.
خوشبختانه شرکتی هنوز ادعای تولید چیلر های سانتریفیوژ از هر نوعی از جمله چیلر سانتریفیوژ توربوکر را در ایران ندارد که همین اتفاق را به فال نیک می گیریم.
فن کویل و داکت اسپلیت
شاید تعجب آور باشد که این دو گزینه را کنار هم قرار داده ام ولی در هر صورت یونیت داخلی دستگاه داکت اسپلیت و فن کویل از نظر تولید پیچیدگی های یکسانی دارند. تولید کنندگان بسیاری در زمینه ی فن کویل دست به کار شدند ولی با کیفیت ترین فن کویلی که بررسی کردم تولید شرکت افرا تهویه بود. تا الان هیچ همکاری با آنها نداشته ام و مدیریتشان را دورادور میشناسم. در خصوص داکت اسپلیت اوضاع بازار بسیار جالب و پیچیده است. از ورود شرکت ایران رادیاتور به این بازار تا تولید داکت اسپلیت با برند های ژاپنی در بازار گرفته تا تولید یونیت داخلی در کشور و وادرات یونیت بیرونی از طریق مرز بانه و به صورت قاچاق همگی مایه تعجب و تاسف است. اگر شرکت گلدیران را بانی اصلی این محصول در بازار ایران بدانیم باید هر چه زودتر شبکه ی نمایندگی را از محصولی قابل اتکا مطمئن سازد. البته که شرکت هواران پویش توانست در این سال سخت نیز به واردات و فعالیت خود ادامه دهد. در خصوص سیستم VRF هیچ حرف و بحثی برای گفتن نیست متاسفانه و امید است در سال جاری گشایشی ایجاد شود.
هواساز
در ادامه ی گزارش صنعت تهویه مطبوع ایران به هواساز می پردازم، بازار تولید کنندگان هواساز یا هوارسان در سال ۱۳۹۹ سکه بود. با توجه به همه گیری کرونا، بودجه زیادی به پروژه های داروسازی و بیمارستانی اختصاص یافت و فشار و عزم جدی برای اتمام آنها در سطح کشور روی داد. علیرغم اینکه پول سرشاری روانه ی این شرکتها گردید متاسفانه ایراداتی وجود دارد که در گزارش تست کارخانه و تحویل چیلر و هواساز هایژنیک به تفصیل شرح داده ام. در تولید هوارسان های هایژنیک، پدیده ی امسال را شرکت دانش بنیان پاک تهویه سبز انرژی های تجدید پذیر با برند اکو کولر می دانم. شرکتی جوان که در استان فارس فعال است و پروژه های دارویی فراوانی را در این سال بدست آورد.
BMS و اقلام کنترلی
در این بازار به مراتب شاهد ثبات بیشتری چه در تامین اقلام مورد نیاز و چه در زمینه ی نیاز و مصرف بازار بوده ایم. شرکت های قدیمی از جمله شرکت مرکز کنترل ایران و آلیاژگران و امیرکبیر به فعالیت و رقابت پر قدرت در صنعت BMS ادامه دادند. در تجهیزات میدانی و تولید ترموستات فن کویل شاهد تحرکات بسیاری در داخل بوده ایم که می توان گفت موفق ترین برند سدنا بوده است. ولی کماکان تولید کنندگان داخل توانایی تامین نیاز های گوناگون پروژه ها را ندارند که دلیل اصلی فراتر از امکانات تولید بلکه مباحث مجوز های جهانی اتصال به پروتکل های مورد و نیاز و غیره است. در خصوص شیر PICV شاهد حذف برند فرز از بازار ایران به دلیل مشکلات وارد کننده و رقابت بین برندهای فلوکان، هانیول و دانفوس در بازار بوده ایم.
در پایان این گزارش صنعت تهویه مطبوع ایران باید کمی از نمایشگاه صنعت تاسیسات و تهران بگویم که بسیار بی رمق برگزار شد. بازار دستگاه تصفیه هوا بنا به آلودگی بسیار کشنده ی اغلب شهر های کشور متاسفانه بسیار خوب بود و کماکان شاهد حضور پر قدرت دستگاه تصفیه هوای هانیول در بازار ایران بودیم. لقب اختراع و نوآوری سال را به دیگ خلا یا وکیوم بویلر اختصاص می دهم. هر چند که چندین سال از تولید آن می گذرد ولی من در سال ۱۳۹۹ با جزییات آن آشنا شده ام. می توانید در همین سایت در خصوص آن اطلاعات کسب کنید.