داکت اسپلیت چیست؟ خرید، قیمت و مشخصات انواع داکت اسپلیت

داکت اسپلیت یا اسپلیت کانالی که یکی از محبوب ترین سیستم های تهویه مطبوع ساختمانی است، ساختاری یکسان با اسپلیت های رایج دارد با این تفاوت که یونیت داخلی به صورت سقفی توکار نصب می گردد و بنا به مشخصات فنی و فشار استاتیکی بالایی که دارد می تواند هوا را سرد یا گرم کند و آنرا به واسطه ی کانال های هوا به دیگر فضاها انتقال دهد. این روش همانند سیستم تهویه مطبوع مینی چیلر و فن کویل جز سیستم های مستقل تهویه مطبوع به حساب می آید و بر عکس استفاده از چیلر مرکزی یا VRF که مستقل هستند به بهره برداران آزادی عمل بیشتری می دهند و مانند تمام انتخابات، مزایا و معایبی دارند که در این مقاله به آنها می پردازم.

سیکل کاری داکت اسپلیت

داکتد اسپلیت ها همانند کولرهای گازی و چیلر های تراکمی از سیکل زیر استفاده می کنند. در این چرخه، کمپرسور و کندانسور و شیر انبساط که در بیرون نصب می شوند و بدانها یونیت خارجی گویند وظیفه دارند مایع مبرد سرد کم فشار را به اواپراتور که در داخل واحد قراردارد و بدان یونیت داخلی می گویند برسانند. در اواپراتور مبرد به دلیل فشار کم در دمای پایین شروع به جوشیدن می کند و حرارت و انرژی را از محیط گرفته و دمای محیط را پایین می آورد. این عمل به وسیله ی فن های اواپراتور تسهیل می گردد و چرخش هوای داخل به روی آن ادامه می یابد. از اواپراتور بخار گرم کم فشار وارد کمپرسور می شود و با انرژی کمپرسور، مبرد به بخار داغ پر فشار تغییر فاز می دهد. سپس این مبرد وارد کندانسور می شود تا تغییر فاز دهد و مایع داغ پر فشار وارد شیر انبساط گردد و چرخه ادامه یابد. توجه داشته باشیم که کندانسور داکت اسپلیت هواخنک است و با کمک فن به جریان اجباری هوا و خنک سازی مبرد می پردازد.

اجزای اصلی داکت اسپلیت

• یونیت داخلی شامل اواپراتور، فن اواپراتور، کویل گرمایی

• یونیت خارجی شامل کندانسور، فن کندانسور، کمپرسور و شیر انبساط

نحوه ی نصب داکت اسپلیت

همانطور که در شکل زیر می بینید، یونیت داخلی درون سقف کاذب قرار می گیرد، با استفاده از کانالهای هوا، هوای مطبوع شده به فضاهای مختلف ارسال می گردد. در زیر یونیت داخلی دریچه ی بازدید قرار می گیرد تا برای انجام امور تعمیرات و نگهداری بتوان براحتی به دستگاه دسترسی داشت. سینی درین دستگاه با استفاده از لوله های درین به خارج از واحد تخلیه می شود و کویل گرمایی کا در بالاترین نقطه ی آن شیر هواگیری خودکار نصب شده است با برزنت به دستگاه و کانال متصل می گردد. دستگاه به روی شاسی با پیچ های خودکار نصب می گردد تا بتوان محل خروج دستگاه را با کانال اصلی تنظیم کرد.

نکات مهم در سایزینگ کانال و انتخاب داکت اسپلیت

تعیین ظرفیت

برای کاربری های مسکونی در صورت استفاده از عایق مناسب و رعایت مبحث ۱۹ ساختمان می توانید به ازای هر متر مربع ۳۵۰ بی تی یو بر ساعت ظرفیت در نظر بگیرید. فرض کنید که واحد شما ۱۳۰ متر مربع است. در ابتدا با استفاده از نرم افزار اتوکد، پلن واحد را ببینید و فرمان Area  را اجرا کنید. مساحت مفید واحد را انتخاب کنید و Enter را بزنید تا مساحت مفید کل محاسبه گردد. توجه داشته باشید که فضاهای سرویس های بهداشتی، حمام، کمدها و راه پله جز فضای تهویه شده یا مفید نباید حساب گردد و در اکثر مواقع یک واحد ۱۳۰ متر مربعی حداقل ۲۰ متر مربع فضای غیر مفید دارد که می توانید آنرا تهویه نشده در نظر بگیرید و حذف کنید. ۱۱۰ متر مربع را در عدد ۳۵۰ بی تی یو بر ساعت ضرب کنید به عدد ۳۸۵۰۰ می رسید که این عدد را بر ۱۲۰۰۰ تقسیم کنید تا به ظرفیت ۳.۲ تن تبرید برسید. داکت اسپلیت مورد نیاز شما باید ۳.۲ تن تبرید ظرفیت داشته باشد که در بازار ظرفیتها به این شکل نیست. در بازار ۲ ، ۲.۵ ، ۳، ۴ و ۵ تن تبرید پیدا می شود پس در صورتی که ظرفیت هوادهی داکت اسپلیت مناسب بود می توانید از دستگاه سه تن تبرید استفاده کنید.

کانال کشی

در قدم اول نقشه ی کانال را از تامین کننده بخواهید ولی می توانید خودتان نیز درستی محاسبات آنها را چک کنید. اول ببینید که ظرفیت هوادهی یونیت داخلی چقدر است. یک دستگاه سه تن تبرید باید حداقل ۱۰۰۰ سی اف ام هوادهی داشته باشد که در بازار ایران دستگاههایی را با میزان هوادهی به مراتب کمتر از آن دیده ام. بعد در ذهن تعداد دریچه ها را بشمارید. بر فرض برای واحد ۱۳۰ متر مربعی سه خواب، نیاز به ۶ دریچه هوادهی دارید. یعنی می توانید ۵۰۰ سی اف ام را بین سه اتاق خواب و ۵۰۰ سی اف ام دیگر را در فضای پذیرایی استفاده کنید. توجه کنید که برای چنین مساحتی استفاده از یونیت داخلی زیر ۱۰۰۰ سی اف ام با فشار استاتیکی پایین به هیچ عنوان توصیه نمی شود. در محاسبات دریچه ی خروجی در اتاق خواب ها توجه کنید تا سرعت بالاتر از ۲۰۰ اف پی ام نشود تا صدای ایجاد شده قابل تحمل باشد.

می توانید از کانالهای گالوانیزه با عایق کاری مناسب و استاندارد یا پلی ارتان با توجه به میزان بودجه ی درنظر گرفته شده استفاده کنید. در هنگام اجرای کانال، پیمانکار را به طور مکرر چک کنید تا تیک آف ها را درست محاسبه و اجرا کرده باشد و ابعاد کانال با نقشه همخوانی داشته باشد. تا جایی که امکان دارد از کانالهای گرد فلکسیبل بدون استفاده از پلنیوم باکس استاندارد و محاسبه شده استفاده نکنید، در بسیاری از پروژه ها مشاهده کرده ام که میزان هوادهی و سرمایش و گرمایش بسیار افت کرده است.

مصرف انرژی

توجه کنید که جهت گرمایش در فصل سرد سال نیازی به مصرف برق نیست. می توانید کویل گرمایی مناسب را در جلوی دستگاه نصب کنید، این کویل به سیستم موتورخانه ی مرکزی یا پکیج آب گرم وصل می شود و در زمستان، یونیت خارجی از کار می افتد و یونیت داخلی فقط با چرخش فن اواپراتور و با عبور هوا از روی کویل گرمایی به تهویه محیط می پردازد. در فصل گرم سال مصرف اصلی دستگاه برق است. از انتخاب دستگاه سه تن تبرید که آمپر آن بیشتر از ۱۵ آمپر باشد اجتناب کنید و برق مصرفی دستگاه را در محاسبات و انتخاب کنتور برق واحد لحاظ کنید.

نحوه ی کنترل دما محیط با داکت اسپلیت

اغلب دستگاههای داکتد اسپلیت به کنترلر جهت سرمایش مجهز هستند که به روی دیوار نصب می شود و با تعیین نقطه ی تنظیم دمایی می توانید به ظرایط دلخواه برسید و برای فصول سرد سال، یک ترموستات فن کویل می تواند جهت قطع و وصل فن اواپراتور مورد استفاده قرارگیرد که به همراه کویل گرمایی عمل کند و هوا را مطبوع سازد. در برخی از مدلها دیده ام که تامین کننده سیستم کنترل و ترموستات را به روی دستگاه ارائه می دهد که عملیات نصب را به مراتب ساده تر می کند.

مزایا و معایب داکت اسپلیت

مزایا

• تعمیرات و نگهداری ساده و دسترسی به نیروی متخصص در اغلب مواقع
• قابلیت نصب در اقلیم های آب و هوایی متنوع
• سیستم مستقل سرمایش و گرمایش
• حذف موتورخانه
• هزینه ی اولیه و اجرای پایین تر نسب به دیگر سیستم های مستقل

معایب

• محدودیت طول لوله و فاصله بین یونیت های بیرونی و داخلی
• محاسبه ی هزینه بهای برق به صورت پلکانی
• عدم کنترل دقیق و جداگانه دمای فضاهای یک حجم کنترل – به طور مثال نمی توان برای اتاق خواب های مختلف به دماهای متفاوت دست یافت.
• انتشار و پخش بو های یک فضا در فضاهای دیگر

گرمایش داکت اسپلیت

حالت گرمایش می توان از بویلر یا دیگ فولادی ( دیگ بخار) بهره جست و با کمک کویل آبگرم در فصل زمستان از گرمایش مرکزی و یونیت داخلی داکت اسپلیت استفاده کرد. آبگرم از موتورخانه در کویل آبگرم نصب شده قبل از کانال می چرخد، فن یونیت داخلی هوا را از محفظه ی تعبیه شده می مکد و پس از عبور از کویل گرمایی آنرا از طریق کانال به فضاهای مورد نظر می رساند.

نکات مهم در خرید داکت اسپلیت در ایران

اغلب سازنده ها یا پیمانکاران ساختمانی در قدم اول سیستمی را انتخاب می کنند، لوله،  شاسی و کانال کشی می کنند و در انتهای کار یا با کمبود بودجه مواجه می شوند یا شرکتی که بر اساس مشخصات فنی آنها دستگاه را انتخاب کرده اند ورشکست شده است و یا امکان ورود دستگاه به کشور وجود ندارد. توصیه اول من اینست که دستگاه را در همان ابتدا خریداری کنید تا خیالتان از بابت مشکلا بعدی راحت گردد ولی اگر امکانش نیست، جدولی تهیه کنید و در آن مشخصات فنی برندهای مختلف را بنویسید، از جمله سایز لوله مسی رفت و برگشت، میزان هوادهی و ابعاد یونیت داخلی. برندهایی را انتخاب کنید که از نظر مشخصات فنی بسیار نزدیک هم باشند که در آینده در صورت به وجود آمدن مشکل با یک تامین کننده، امکان خرید از دیگری فراهم باشد. از شرکتهایی خرید کنید که به ارائه ی خدمات پس از فروش مناسب و مستمر خوشنام باشند و در صورت امکان، پروژه های قبلی شرکتها را ببینید.